Кәсiпкерлерге ДСҰ мен ЕАЭО шеңберiнде тауарлар айналымының шарттары жөнінде

2015 жылдың 22 маусымында Қазақстан Женевада Дүниежүзілік сауда ұйымына кiру бойынша келiссөздi аяқтады. 2015 жылдың 12 қазанында бiздiң елдің ДСҰ кіруі туралы хаттама Қазақстан республикасы Президентінiң Жарлығымен ратификацияланды және 2015 жылдың желтоқсанында Қазақстан аталған ұйымның толық құқықты мүше болды.

Сонымен бiрге, ДСҰ-на Қазақстанның кiруiнiң негiзгi шарттары, оның ішінде тауарлық позицияның бірқатары бойынша тарифтік мiндеттемелер – Алып қою тізбесі, әкелу ставкасы ДСҰ шарттарында Еуразиялық экономикалық одақтың Бірыңғай кедендік тарифтің шеңберiнде қолданыстағы кедендік бажбен салыстырғанда төмен болып табылады,

Бүгінгі кезде Алып қою тізбесі 2 475 тауарлық позициядан (СЭҚ ТН шеңберінде барлық 97 тауарлық топтың 58 тауарлық тобы, оның ішінде: оларға 2015 жылдың желтоқсанынан кедендік әкелiм баждарының ЕАЭО БКТ-нен төмен мөлшерлемесi қолданылатын (ауылшаруашылық өнiмі, жеңiл өнеркәсiп, көлiк құралдары және т.б.) болады, оларға ЕАЭО қарағанда әкелу кедендік баждың анағурлым  төмен ставкасы қолданылады.

ДСҰ шеңберiнде Одаққа мүше басқа мемлекеттерге төмендетiлген кеден баждары бойынша әкелінген қазақстандық тауарлардың реэкспортының болуы мүмкiн деген Одақ елдерiн именушiлiкгін ескере отырып, ЕАЭО Мемлекет басшлары 2015 жылдың 16 қазанында ДСҰ кіру шеңберiнде Қазақстан Республикасының тарифтік мiндеттемелерiн имплементациялау жөнiндегi бірқатар құжаттарға қол қойылды (ЕЭОШ 16.10.2015 ж. № 22 шешiмі).

Қол қойылған құжаттарға сәйкес төмендетiлген кеден баждары бойынша оларды әкелген жағдайда ғана Одақтың басқа елдерiнің аумағына Алып қою тізбесінегі тауарларды әкетуге жол бермеуге Қазақстан Республикасы өзіне мiндеттеменi мойнына алды.

Алып қою тізбесіне енгізілген тауарларды ҚР аумағына әкелу не ДСҰ ставкалары бойынша, бірақ – та ЕАЭО мүше мемлекеттер аумағына шығаруына құқысыз, не болмаса оларды кейіннен ЕАЭО БКТ ставкалары бойынша ҚР аумағында немесе одан тыс сату мақстында жүзеге асырылуы тиіс.

Осыған байланысты, Қазақстанға тауарларды импорттау кезінде 2015 жылды 1 желтоқсаннан кейiн мынадай талаптарды сақтауы тиіс:

1) ДСҰ ставкасы бойынша ҚР әкелінген Тізбедегі тауарлар, ЕАЭО елдеріне ҚР аумағынан әкету тиым салынған;

2) ЕАЭО БКТ мөлшерлемесі бойынша ҚР әкелінген Тізбедегі тауарлар ЕАЭО кедендік аумағына алып келген кезде кеден тауарлар декларациялар мен электрондық шот-фактураның (бұдан - ЭШФ) көшiрмелері мемлекеттік кірістер органдарымен расталуы қажет;

3)  ҚР өндірілген Тізбедегі тауарлар ЕАЭО мүше мемлекеттеріне әкетілген кезде, егер осы топтың тауары Алып қою тізбесінде болған жағдайда, СТ-1 нысанындаығы тауардың шығу тегi туралы куәлiктiң түпнұсқасы және ЭШФ –ның көшірмесі расталуымен сүйемделуі тиіс;

4) ЕАЭО мүше мемлекеттерінен ҚР аумағынан әкелінген тізбедегі тауарлар, ЕАЭО мемлекеттер аумағына әкелінген кезде,  жанама салықтарды төлеумен тауарларды әкелу туралы өтініші және ЭШФ –ның көшірмесі расталуымен сүйемделуі тиіс;

Алып қою тізбесіне енгізілген тауарларды бақылау мақсатында Қазақстан «Электрондық шот-фактуралар» ақпараттық жүйесін пайдаланады, оларда мынадай  ілеспе құжаттар қалыптастырылған келесі мәліметтер мынадай:

  • Тауар туралы мәлiметтер;
  • Тауардың саны;
  • Кеден декларациясының нөмiрі, СТ-1 нысанындаығы тауардың шығу тегi, жанама салықтарды төлемі және әкелу туралы өтініш;
  • Кеден декларациясы бойынша тауардың реттiк нөмiрі немесе жанама салықтарды төлемі және әкелу туралы өтініш;
  • (ЕАЭО БКТ немесе ДСҰ)  әкелу кеден баждарының мөлшерлемесін қолдану туралы мәлімет.

Тауарлардың орын ауыстыруына бақылауды жүзеге асыру мақсатында электрондық шот-фактураларда «Тауар туралы деректер» G  бөлімінің 14-бағанында кеден декларациясының (КД) нөмiрін көрсету және осы бөлімнің 15-бағанында КД көрсетiлген тауардың реттiк нөмiрі мен кеден бажының мөлшермесi (мысалы, ДСҰ немесе ЕАЭО БКТ) көрсетiледі.

Мұнымен қоса ДСҰ мөлшерлемесі бойынша әкелген тауарлар ҚР аумағынан шығарған кезде, ЕАЭО мүше мемлекеттердің  заңдарына сәйкес жауапкершiлiк шаралары ескерілген. Тауарлардың орын ауыстыруы, оның ішінде төмендетiлген мөлшерлемелер бойынша тасымалдаушылар әкелгенін ескере отырып, ниеті түзу емес кәсiпкерлердiң әрекеті үшін жауапкершiлiк соларға артылады.

Осыған байланысты, Хаттаманың нормаларына сәйкес тасымалдаушы жоғарыда айтылған жүкке ілеспе құжаттары болмағанда Қазақстан Республикасының аумағынан шығарған кезде көрстеуі тиіс қажеттi рұқсатсыз жүктердi тасымалдаудан бас тартуға құқы бар.

Бұдан тыс, Алып қою тізбесіне енгізілген тауарларды әкетуге электрондық шот-фактураларды толтыру электрондық цифрлық қол қоюы (бұдавн әрі - ЭЦҚ) болуы тиіс. Осыған байланысты, сауда қызметiн жүзеге асыратын кәсiпкерлер ЭЦҚ алуы қажет.